منطقه‌ی برخورد: آلفرد یعقوب‌زاده، مروری بر مجموعه‌ی عکس‌ «جنگ ایران و عراق: یک مرثیه» (۱۳۶۷ - ۱۳۵۹)

۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۳ - ۲۹ تیر ۱۴۰۳

منطقه‌ی برخورد: مروری بر مجموعه‌ی عکس‌ «جنگ ایران و عراق: یک مرثیه» (۱۳۶۷ – ۱۳۵۹)

 

آلفرد یعقوب‌زاده در خانواده‌ای با بافت فرهنگی متنوع، از پدری ارمنی و مادری آشوری، در تهران زاده و بزرگ شد. در سال 1357، با وقوع انقلاب ایران، تحصیلش در رشته‌ی طراحی داخلی نیمه‌تمام ماند و تمام توجهش معطوف به آن شد که خیابان‌های پرآشوب تهران را از دریچه‌ی دوربینش تصویر کند. سپس، گرچه نوزده‌ساله بود و ناپخته، مستقیم به دل جنگ ایران و عراق رفت تا پیامدهای دل‌خراش آن را ثبت و ضبط کند. این تجربه‌ی سرنوشت‌ساز نه تنها به روند کاری‌اش سمت‌وسو داد بلکه همچنین راه و روش بازنمایی را در آثار وی تعیین کرد. او با آسوشیتد پرس پا به این سفر گذاشت و سپس با دو آژانس نامدار در پاریس، گاما و سیگما، همکاری داشت. بعد از آن، دو سال حیاتی را صرف وقایع‌نگاری درگیری‌های داخلی لبنان برای نیوزویک کرد و سرانجام در خبرگزاری سیپا مستقر شد و بیست و سه سال از کار حرفه‌ای‌اش همراه آن‌ها بود.

مأموریت‌های آلفرد او را به اقصی نقاط دنیا برد و در آنجا شاهد اخبار مهم و منازعات بزرگِ خاورمیانه، آسیای مرکزی و آفریقا بود. او با خطرات جنگ روبه‌رو شد، جراحت دید و در جریان آشوب‌های لبنان اسیر شد. عزم راسخش او را به خط مقدم جنگ چچن کشاند و در آنجا تنها یک قدم با مرگ فاصله داشت. بیرون از مناطق جنگی، او همچنین بحران‌های انسانی، شورش‌های سیاسی و مجموعه‌ای وسیع از موضوعات را با تصاویرش مستند کرد که همگی نشان از مهارت‌های متنوع او در مقام عکاس خبری دارد.

کارهای اولیه‌ی او عمدتاً در دو کتاب منتشر شده‌اند: جنگ؛ دو گزارش از جنگ ایران و عراق (1359) و چهره‌های جنگ (1360). پوشش خبری گسترده‌ی او از منازعه‌ی فلسطین و اسرائیل طی 13 سال با انتشار صلح موعود (1373) به ثمر نشست. با الهام از فروپاشی کمونیسم و سرآغاز آزادی دینی در شرق اروپا، آلفرد به کندوکاوی همه‌جانبه در حیات مسیحیت در 24 کشور دست زد. این طرح عظیم که یک دهه به درازا کشید بر جلد مجلات پرشماری نقش بست و با نمایشگاه‌هایی در پرپینیان، میلان و بوداپست تکمیل شد. به‌علاوه، این عکس‌ها در قالب کتابی جامع با عنوان مسیحیت در سرتاسر جهان (1381) انتشار یافت.

سهم بسزای آلفرد در عکاسی خبری افتخاراتی چون جایزه‌ی اولِ World Press Photo، جایگاه نخست در American Overseas Press Club و بهترین عکاسی خبریِ NPPA را برایش به ارمغان آورد. او همچنین جایزه‌ی اصلیِ Festival international du scoop et du journalisme در آنژه و نیز Fuji Europe Awards را دریافت کرد. او همچنین در دوره‌ای عضوی از هیئت داوران World Press Photo بوده است. آلفرد و داستان‌گویی ستودنی‌اش از طریق تصاویر همچنان الهام‌بخش است.

عکس‌های مسحورکننده‌ی او بر مجلات بین‌المللی مشهوری همچون اشترن، تایم، جئو (Geoنیوزویک، پاری مچ، اِل (Elleفیگارو، نشنال جئوگرافی، اسمیتسونیان (Smithsonian)، لایف، ال پائیس (El Paisگاردین و اوجّی (Oggi) نقش بسته و جلدها و صفحات آن‌ها با تصاویر گیرای او آراسته شده است.

در زمستان 1402، آلفرد با چاپ کتابِ جنگ (مجموعه‌عکسِ جنگ ایران و عراق؛ یک مرثیه: 1359-1367) دیگربار از شواهد اندوه‌بارِ آغازگاه سفر اودیسه‌وارش در عکاسی پرده برداشت. این اثر جامع تصاویر فراموش‌نشدنی جنگی را در بر دارد که نسلی را تغییر داد و بزرگداشت صمیمانه‌ی زندگی‌هایی است که از دست رفتند و زخم‌هایی که هنوز از جنگ بر تن‌ها مانده‌اند. آلفرد تأکید دارد که عکس‌های این کتاب همه‌ی مردم ایران را نمایش می‌دهند: «همه‌ی ایران در این کتاب حضور دارد.»

 

مدیر پروژه: آتوسا آل‌بویه
تیم پروژه: جاوید قائم‌مقامی، شکیبا عبداللهیان، رضا حسنی، عرفان عقیقی، سهند لواسانی، مهرناز نوروزیان و شرزین حاجی‌لو