دماغ به دماغ
اسلاوها و تاتارها

15 اردیبهشت تا 30 تیر 1396

بنیاد پژمان: کارخانه آرگو مفتخرست که نخستین نمایشگاه اسلاوها و تاتارها در ایران را با عنوان «دماغ به دماغ» برگزارکند. دومین بخش از دوره‌ی میانی فعالیت‌های هنری این گروه، نمایشگاهی در کارخانه آرگو که به‌تازگی توسط بنیاد پژمان در مرکز تهران و کمابیش درتیررس سفارت روسیه افتتاح شده‌است، به هر سه محور فعالیت‌شان می‌پردازد: انتشارات، سخنرانی اجرا و نمایشگاه. در دهمین سال فعالیت این گروه، هنر به بستری برای ترجمه بدل می‌شود، ترجمه‌ی عضوی به عضوی دیگر، دل به ذهن، شکم به سر، به‌مثابه‌ی درکی از مفهوم مهمان‌نوازی.
گستره‌ی فعالیت اورآسیایی این گروه، به بیان خودشان «حدفاصل دیوار قدیم برلین و دیوار بزرگ چین»، مانند زمینه‌ای عمل می‌کند برای درک خود به‌مثابه‌ی خویشتن چندگانه. تمرکزشان در پایتخت و کشوری که تاریخ، آداب و رسوم و فرهنگش امروزه محکم‌ترین استدلال‌ها را ضد ملی‌گرایی جدایی‌طلبانه و در حمایت از تلفیق و تضارب آرا دارد، در این مورد برای مثال میان قلمروی فارسی‌زبانان، اعراب، روس‌ها و ترک‌ها، طنین ویژه‌ای می‌اندازد.
از خلال تعدادی مجسمه، بادکنک، آثار صوتی و انتشارات، «دماغ به دماغ» به مفهوم همدمی در تصوف می‌پردازد، «همدمی» نفسانیت و معنویت. چیدمانی که نخست در سال ۱۳۹۱ در ساختمان Secession وین نمایش داده‌‌شد، بار دیگر به‌مثابه‌ی قربانگاه ناانسان‌محوری به‌نمایش درمی‌آید: واگویی ایمان به‌واسطه‌ی گل و گیاه. پافشاری اسلاوها و تاتارها بر آلایش ذهنی و ماورای طبیعی جایگاه منحصر‌به‌فردشان در هنر معاصر را نشانه‌گذاری می‌کند. مانند نصرالدین، چهره‌ی داستانی ضدمدرن‌شان، این هنرمندان نگاه به گذشته را پیشنهاد می‌کنند درحالی که با جدیت تمام پیش می‌روند: نه به قصد بازگشت به فراملی‌گرایی مدرن، و نه به جهت فعال‌کردن مجدد ملی‌گرایی کینه‌جویانه، بلکه به‌منظور دقیق‌تر کردن برداشتی رایج از جهان‌شهر. مسیرشان برای تحقق این امر از دل تمرکز بر خرده‌سیاست می‌گذرد، اهمیت نجواها، گویش‌ها و ضرب‌المثل‌ها که اغلب در نوشته‌های رسمی از قلم می‌افتند اما در میان مردم کمتر محاوره نمی‌شوند.
در این نمایشگاه، ترجمه‌ای تازه به زبان فارسی به مجموعه‌ی ترجمه‌های چیدمان چندزبانه‌ی «لِکتور» به زبان‌های بومی جاگورا، عربی، لهستانی، آلمانی، دانمارکی، فلمنکی و اسپانیایی اضافه می‌شود؛ همه، ردپاهایی زبان‌شناسانه از نمایش‌های پیشین.هم‌زمان با این نمایشگاه ترجمه‌ی فارسی «درباره‌ی گردآورنده‌ها» اثر «دیوید جوزلیت» که در مهر‌ماه منتشر شد، رونمایی می‌شود.
پس از افتتاحیه در CCA Ujazdowski در تابستان ۱۳۹۶ این نمایشگاه در SALT Galata در استانبول، در پاییز ۹۶ در CAC در ویلنیوس، و در زمستان ۹۶ در موزه‌ی هنرهای معاصر در بلگراد ادامه می‌یابد.
امکان نمایش «دماغ به دماغ» به یاری سفارت لهستان در تهران و The Third Line در دوبی محقق شد.

اسلاوها و تاتارها با آغاز به کار در سال ۱۳۸۵، در سه محور انتشارات، سخنرانی-اجرا و برگزاری نمایشگاه، به کاوش پیچیدگی‌ها و قرابت‌های غیرمنتظره میان فرهنگ‌ها می‌پردازند. آثارشان در موسسات و بنیادهای هنری مطرح در جهان به‌نمایش گذاشته شده است. در موزه هنر مدرن نیویورک، تیت مدرن، موسسه‌ی هنر مدرن بریزبین،NYU در ابوظبی و مرکز پومپیدو در پاریس. اسلاوها و تاتا‌رها کتاب‌های متعددی منتشر کرده‌اند. نظیر ترجمه‌ای از طنز افسانه‌ای آذری، (ملانصرالدین: مجله ای که می‌شد می‌تونست می‌بایست)، که هم اکنون در دست چاپ دوم است.
این هنرمندان فعالیتی دوره‌ای و متناوب دارند. دوره‌های طولانی تحقیق به چرخه‌ای طبیعی از چیدمان‌ها، مجسمه‌ها، سخنرانی‌ها وانتشارات حیات می بخشد که درک ما را از زبان، آیین‌ها و هویت به چالش می‌کشند. آمیخته با طبعی شوخ و بلند، آثارشان اغلب جلوه‌های عامیانه را با رسوم مبهم و مرموز و آیین‌های شفاهی را با تحلیل‌های پژوهشی چنان ترکیب می‌کند که راه‌های تازه‌ای بر گفتمان معاصر می‌گشاید.

عکس‌: حمید اسکندری

 

مکان و تاریخ:
بنیاد پژمان: کارخانه آرگو
۱۵ اردیبهشت – ۳۰ تیر ۱۳۹۶

گشایش: جمعه، ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۶